Doğumda Aciller ,
Doğum Sonrası Acil Durumlar

Uterus Rüptürü, Rahmin Yırtılması

Gebelik ve doğum sırasında kendiliğinden veya tıbbi müdahaleye bağlı olarak uterus duvarının yırtılmasıdır. Uterus rüptürü,yırtılması  çoğunlukla 3ve daha fazla doğum yapmış kadınlarda (multiparlarda)  ve 1500-4000 doğumda bir görülür. Rüptür uterusu kaplayan  peritonu da içine alıyorsa tam, almıyorsa tam olmayan rüptür olarak tanımlanmaktadır.

Uterus Rüptürünün Sebepleri Nelerdir? Etyoloji;

Rahim Yırtılmasının Bulguları Nelerdir, Klinik Durum Nasıl Oluşur?
Doğum sırasında annenin beklenenden huzursuzdur, daha fazla ve geçmeyen karın ağrısı vardır ve hafif vajinal kanaması vardır. Doğum takılması bulguları izlenebilir. Ultrasonografi ile rahmin alt kısmı olan alt segmentin çok inceldiği gözlenebilir. Ağrı yırtılmadan önce başlar ve doğum ağrısından sürekli olması ile ayırt edilir. Rüptür, yırtılma  sırasında ilave olarak ani şiddetli karın ağrısı olur. Ağrı rüptürden sonra azalır. Var olan düzenli rahim kasılmalar durur. Karın  içi diafragma altında ani toplanan kanama nedeniyle oluşan frenik sinirin irritasyonundan kaynaklanan omuz ağrısı klinik tabloya eklenir. Kanama miktarına ve hızına bağlı olarak vital bulgularda bozulma görülür. Batın içi ve vajinal kanama, şok, mesane ve üreter yaralanması, pelvik ve abdominal enfeksiyon, paralitik ileus, DIC, ve Sheehan sendromu, ve maternal ve fetal ölüm ile sonuçlanabilir.

Tedavisi Nasıl Yapılmalıdır?
Aşırı kanama ile oluşan hemorajik şoka karşı önlem alınır. Acil ameliyat yapılıp fetüs ve plasenta  doğurtulur. Rüptür yeri ya onarılır ya da ileri derece ve geniş bir saha ise histerektomi ( rahmin alınması )yapılır.
 

Postpartum (Doğum Sonrası ) Kanama

Vajinal doğumda 500 ml den fazla vajinal kanamaya postpartum kanama denir. Postpartum kanamanın belirgin  bir bulgusu, hastaneye kabul edilmesi ile postpartum dönem arasında, annenin hematokritinin %10 dan fazla  düşmesidir. Doğumun üçüncü evresinde veya doğumun dördüncü evresinde olan vajinal kanamalara primer (erken) postpartum kanama denir. Lohusalık döneminde  olan vajinal kanamalara sekonder (geç) postpartum kanama denir. Sekonder postpartum kanamalar doğumdan sonraki ilk 1-2 haftada görülür.Doğum sonrası kanama vajinal doğumların %3 ve sezaryenlerin %6’sında görülür.

Doğum Sonrası Kanamaların Sebepleri Nelerdir?
Primer postpartum kanama; Uterus atonisi primer postpartum kanamaların %90’ını oluşturur. Plasentanın içeride kalması ve DIC (ciddi kanama bozukluğu) diğer nedenler arasında sayılabilir. Uterus, serviks, vajina, vulva, ve perine yaralanmaları  primer postpartum kanama olarak karşımıza çıkabilir.
Sekonder postpartum kanama; Uterus içinde plasenta ve zar parçaları ve kan pıhtılarının bulunması, endomyometrit, rahmin toplamaması , pıhtılaşma bozukluğu neden olabilir.

Tanısı Nasıl Konur? Tanıda Ne Yapılmalıdır?
Abdominal muayenede uterus atonide yani toplamamış ise  beklenenden büyük ve yumuşaktır. Atonide vajinal kanama doğumdan sonra başlarken obstetrik yaralanmaya bağlı kanamalar doğumdan hemen sonra başlar. Uterusun beklendiği kadar toplanma (involusyon) yapmadığının görülmesi ve transvajinal ve transabdominal ultrasonografi ile uterus içerisinde beklenmeyen dokuların, kan ve kan pıhtılarının görülmesi olasıdır.

Tedavide ne Yapılır?
Kaybedilen kan, sıvı kaybı  bulgularına neden olmuşsa yerine konur. Atonide uterin masaj oksitosin, misoprostol, ergometrin ve bimanuel masaj uygulanabilir. Sonuç alınamıyorsa uterin, ovaryan, hipogastrik arte ligasyonu ve son olarak histerektomi yapılır. Sekonder postparum kanamada uterus içinde bulunan materyallerin enfeksiyon varsa antibiyotik verildikten sonra yumuşak bir şekilde küretaj ile temizlenmesi ve antibiyotik kullanılması uygundur.


Plasenta Retansiyonu, Plasentanın ( Eşin) Rahimde Kalması
Plasenta akreata; Kısmen veya tamamen plasenta uterusun myometriumuna yüzeyel olarak tutunmuştur. Olguların %80’ini oluşturur.
Plasenta inkreata; Kısmen veya tamamen plasenta uterusun myometriumuna derin olarak tutunmuştur. Olguların %15’ini oluşturur.
Plasenta perkreata; Kısmen veya tamamen plasenta uterusun myometriumuna tamamen tutunmuştur. Tutunma peritonu geçip mesane gibi komşu organlara bile olabilir.

Klinik Bulgular nelerdir?
Plasenta en azından kısmen ayrılmışsa vajinal kanama olabilir.Uterus gevşek bulunabilir.

Tedavide Ne Yapılır?
Plasenta insersiyon bozukluğu (yerleşim yeri anomalisi) düşünülmeyen durumlarda plasenta elle çıkartılabilir. Genel anestezi altında sağ el ile uterus içine girilir. Plasenta alt kenarından başlayarak parmak ile uterin duvardan ayrılır. Plasenta insersiyo bozukluğu düşünülüyorsa plasenta ameliyat ile sezaryen gibi uterus içine girilerek ayrılır ve kanama yerlerine dikişler konularak kanama durdurulur. Eğer plasentanın anormal tutunduğu yer geniş ise histerektomi yapılabilir. Ancak ailesini tamamlamamış annelerde histerektomi istenmez. Bu durumda kordon kısa kesilir ve plasenta uterus içinde bırakılır. Anneye antibiyotik ve metotreksat verilerek zamanla kendisinin ayrılması beklenir. 


  Uterus İnversiyonu, Rahmin Ters Dönmesi

Uterus fundusunun ters dönerek vajinal yolla uterin kavite dışına çıkmasıdır. Görülme sıklığı , yani insidansı  yaklaşık 20.000 doğumda birdir. Tedavisinde şoka karşı önlem alınır. Anestezi altında elle uterus fundusu yerine itilir. En kısa zamanda bu işlem yapılmalıdır. 
 

Amniyotik Sıvı Embolisi

Sıklıkla doğum sırasında amniyotik sıvının anne dolaşımına geçmesinden sonra gelişen ani şok tablosudur ve görülen nadir bir obstetrik acildir. Amnios sıvı embolisinde anne ölüm oranı (Maternal mortalite) %80 kadardır. Çoğunlukla gerçek tanısının konulabilmesi için ölümden sonra otopsi yapılması gerekmektedir. Koruyucu herhangi bir önlem yoktur. Yapılacak fazla bir şey de yoktur.

Obstetrik Şok

Şok dolaşım sisteminin dokuların oksijen ve besin ihtiyacını karşılamakta ve atıklarını temizlemekte yetersiz kalmasıdır. Şokun çeşitli nedenleri olmakla birlikte hepsinin ortak temel bozukluğu doku düzeyinde oksijen ihtiyacının karşılanamamasıdır. Çeşitli hücreler şok durumunda oksijen eksikliğinden farklı boyutta etkilenir. Kanama durdurulmadan hasta stabilize edilmeye çalışılırsa kan kaybı devam ettiği için pıhtılaşma fonksiyonu da bozularak tedavi güçleşir. Bu nedenle önce kanamanın durdurulması veya azaltılması son derece önemlidir. Yoğun bakım koşulları gerektiren ciddi bir durumdur.
 

                                                  Geri  
 

Resimlerle adım adım doğum
Sezeryan Nedenleri, Sebepleri
Vakum İle Müdahaleli Doğum
Bebeğin Anne Karnında Anormal Duruş Şekilleri
Plasenta Yerleşim Anomalileri, Plasenta Akreata
Histerektomi, Rahim alınması Ameliyatı