Gebelikte Acil Hastalıklar,
Acil Durumlar.

Gebelikte Akut Karın (Akut Batın) Akut karın ağrısı ve karın duvarında sertlik ve hassasiyet ile kendini gösteren ve acil cerrahi tedavi gereken ciddi hastalıklar için akut batın tanımı kullanılır. Tedavi gebelik olmayan kadınlarla  benzerdir ama gebeliğin neden olduğu fizyolojik değişiklikler tanı konulmasını zorlaştırabilir.

Bulantı, kusma, kabızlık, sık idrara çıkma, ve alt karında  veya üst karında rahatsızlık hissi gibi belirtiler gebelikte olabilir. Ultrasonografi en sık uygulanan görüntüleme yöntemidir. Ultrasonografide probun gitgide daha fazla karın duvarına bastırılması apendiksin görüntülenmesini sağlayabilmektedir. Batın içindeki serbest sıvı ve kanın görüntülenmesini sağlar. Genişlemiş bağırsakları görüntüleyebilir. Safra kesesi taşı ve koyulaşmış safra ile safra kesesi duvarındaki kalınlaşmaları gösterebilir. Yumurtalığa ve adneksiyel alana ait kitleler, oluşumlar  ve  over torsiyonları renkli Doppler ve kan akımı çalışmaları ile incelenebilir. MRI  da gerekli durumlarda kullanılabilmektedir. Eğer ameliyarı  erteleme olanağı varsa ikinci trimester yani 12. hafta sonrası tercih edilir, fakat acil durumlarda anne adayı için ciddi bir tehlike var ise gebelik haftasına bakılmaksızın duruma göre hemen ameliya kararı verilebilinir, karar doktora aittir. Gebeliğin devam etmesi anne  açısından sakıncalı ise doğum planlanır 

Gebelikte Akut Apandisit

Gebelikte gebelik dışı nedenlerle acil yapılan cerrahi işlemlerin en sık nedeni akut apendisittir. İkinci üç ayda daha sıktır. Perforasyon yani apandisitin patlaması ve apse oluşum gebelikte daha sıktır. Perforasyon hem anneye hem de bebeğe olan riskleri  ve sonuçları ciddi bir şekilde arttırır.yaygın karın ağrısı sağ alt kadranda iken ikinci trimesterde (ikinci üç ay) göbek hizasına ve üçüncü trimesterde (üçüncü üç ay , doğuma yakın dönem) sağ üst kadrana yükselir.

Gebelikte Adneksiyel Torsiyon

Hamilelikte olan yumurtalık kistlerinin kendi etrafında dönerek yumurtalığı ”boğması”  durumudur ve nadir gözlenir. Genç kadınlarda olur. Sıklıkla dermoid kistten oluşan adneksial kitle vardır. Ameliyatta yumrtalık alınır yani s alpingo-ooforektomi yapılır. Eğer dönen sapı açıldığında çevre dokular nekrotik ve ölü  değilse doktorun kararunagöre kist sadece alınabilinir. Korpus luteum çıkartılmak zorunda kalırsa ilk 10 haftadaki gebeliklerde progesteron desteği ilaç olarak verilir aksi takdirde düşük riski oluşur.

 Gebelikte Myom Dejenerasyonu

Gebelikte myomların %10’unda kırmızı dejenerasyon olur. Sıklıkla 12-20. gebelik haftalarında bu şikayet gözlenir. Aniden başlayan belirli bir yere odaklanmış karın ağrısı vardır. Hafif dereceli ateş olabilir. Ultrasonografi ile şüpheli  alanlar içeren myom nodülü izlenir. Myom üzerine bastırılan prob ağrıya neden olur.Tedavisinde ağrının nedeninin myom dejenerasyonu olduğuna karar veriliyorsa ilaçla  tedavi yapılır ve ağrı kesiciler verilirek hasta takibe alınır.

Gebelikte Addison Hastalığı

Adisson hastalığı olan hamilelerde doğum, kusmalar, idrar çıkışı  artması gibi çeşitli streslerle hipertansiyon ağırlaşabilir. Bir endokrinoloji uzmanı gözetiminde kortizon kullanılması gerekebilmektedir aksi takdirde annenin sağlığı ve yaşamı konusunda ciddi endişeler olmaktadır. Doğum stresini karşılamak için doğum sırasında daha iyi takip edilmeli ve gerekirse forceps veya vakum ile doğuma yardımcı olunmalıdır.

Gebelikte  Cushing Sendromu

Hamilelikte “Cushing Sendromu” nadir görülür. Prematüre  erken doğum doğum ve intrauterin ölüm( İUMF, İn Utero Mort Fetal) görülebilir. Tedavide  gebelik dikkate alınmadan anne hayatı ön planda tutularak bir dahiliye endokrinoloji uzmanı ile koordineli bir şekilde  yapılmalıdır.

Gebelikte Kalp Hastalıkları

Hamilleikte  kalp hastalıkları bazen acil duruma yol açabilir.Gebeliklerin %1’inde birlikte kalp hastalığı bulunur. Kalp hastalığının gebelik üzerine zararlı etkisi olabildiği gibi gebeliğin de kalp hastalığı üzerine zararlı ve olumsuz  etkisi olabilir. Romatizmal kalp hastalıkları  en sık  rastlanılanlarıdır. En çok mitral, sonra aortik, sonra her iki kapak ve diğer kapakların etkilenmesi söz konusudur. Konjenital kalp hastalıkları  da gebelerde sıklıkla (%10 civarında)  rastlanır. Asiyanotik soldan sağa şant tipleri daha fazladır. Siyanotik (sağdan sola şant) tip olarak Fallot tetralojisi ve Eisenmenger sendromu görülebilir. Eisenmenger sendromu olan gebelerde  anne ölümleri  %25’lere yükselmektedir.Diğer kalp hastalıkları %5 oranında rastlanır. Kalp hastalığının gebelik üzerine etkileri düşük, gelişme geriliği(IUGR), ölü doğum, preterm erken  doğumdur. Kalp yetmezliği gebelik sırasında en sık 32-34. haftalarda görülür ve kalp hastası olan gebeler özellikle 30. gebelik haftasından sonra iyi ve sıkı taip edilmelidirler.Doğum sırasında annenin ıkınması ile ve doğumdan sonra uterusun küçülmesi ile daha fazla kanın sistemik dolaşıma yüklenmesi kalp yetmezliğine neden olabilir. Lıhusalık  döneminde de bakteriyel endokardit gelişebilir. İstirahat ile önlenmeye çalışılır. Gebelikte bakteriyel endokardit görülürse, gerekli antibiyotik ve kalp takviye tedavisine hemen geçilmelidir. Cerrahi müdahale gerektirebilir kardiyoloji uzmanları ile birlikte takip edilmeli ve doğum gerekir ise yoğun bakım ünitesi olan hastanelerde yapılmalıdır.

Gebelikte Üriner Sistem Enfeksiyonu Ve Akut Pyelonefrit

Hamilelikte üriner sisitem enfeksiyonu ve hamilelerde piyolonefrit  göz ardı edildiği zaman sıkıntılara ve erken doğuma yol açabilmektedir. Tedavi edilmeyen belirtisiz bakteriüri durumlarında gebelerde %40 sistit ve %25-30 pyelonefrit gelişebilir. Erken doğum için risk faktörüdür. Sistit tedavi edilmez ise idrar yolları kanalı ile yayılarak enfeksiyon böbreklere ulaşır ve sonuç olarak akut pyelonefrit gelişir Bu durumda böbrek dokusunun  enfeksiyonu vardır ve gebeliklerin %2’sinde görülebilmektedir.. Pyelonefrit %50 sağ, %25 bilateral, ve %25 sol böbreği tutar. Sağ böbrekte daha sık pyelonefrit görülür. İdrar yollarından yayılma  dışında ikinci yol, bağırsak hareketlerinin azalması ve kabızlık  ile E. coli’nin  fleksura hepatica’dan lenfatik yolla sağ böbreğe geçişi ve lenfatikler ile böbreğe ulaşmasıdır. Ateş, titreme, yan tarafta ağrı ve hassasiyeti, bulantı, kusma, baş ağrısı, sık idrara çıkma, idrarda yanam  ve idara kaçırma  olabilir.  

Gebelikte  Tromboembolik Hastalıklar

Tromboembolik hastalık gebelikte binde 0.5-3 oranında çok nadir olarak  görülür. Gebe olmayan kadınlara göre 5.5 kat yüksek oranda tromboembolik hastalık görülmektedir. Tedavi edilmezse %24’ünde pulmoner emboli ( akciğere pıhtı atması) görülür ve bu durumda gebe ölümleri %15 oranında görülmektedir. Derin ven trombozunda titreme ve yüksek ateş önemli görülür.Doppler ultrasonografideki gelişmeler Derin ven trombozunda (DVT) tanısının konmasını  ve izlemini kolaylaştırmıştır. Akciğer sintigrafisi önemli bir yöntemdir. Ciddi bir şekilde “göğüs kalp damar cerrahisi uzmanı” ile takipi ve tedavisi gereklidir. Hastanede takip edilmesi gerekliliği vardır.

Gebelikte Tiroid Hastalıkları

Tiroid bezi gebelikte biraz büyür ve metabolik hız yükselir. Gebelikte hipertiroidi olanlar propiltiurasil  içeren ilaçlar ile bir dahiliye uzmanının gözetiminde  tedavi edilebilirler, ancak belirtileri kontrol altına alan en küçük doz uygulanmalıdır ve tiroid doku tablosu düzenli olarak izlenmelidir. Hipotiroidizm için tedavi gören annelerden doğan bebeklerde de hipotiroidizm araştırılmalıdır ve doğumdan hemen sonra çocuk doktoru bu konuda bilgilendirilmelidir. Eğer otoimmün tiroidit, Hashimoto hastalığı var  ise yenidoğanda hipotroidizm mutlaka aratırılmalıdır.

                   Diğer Riskli Gebelik Yazıları ( tıklayın )

Erken doğum
Tekrarlayan düşükler