Plasenta
 

Plasenta, anne adayı  ve rahim içindeki bebeğe ait iki dolaşım sistemini birbirinden ayıran bir çeşit  organdır. Sperm tarafından döllenen yumurta hücresi , yani zigot, ikiye, dörde ve sonra sekize bölünerek hızla büyümeye başlar ve bu sırada yüklü miktarda besine ihtiyaç duyar. Besin maddelerini anneden alabilmek için,embriyo hücrelerinden bir kısmı plasentayı oluştururlar. Plasenta anneyle bebek arasındaki besin, oksijen ve diğer maddelerin alışverişini sağlayan  bir çeşit yapıdır. Plasenta yeni hücre gruplarının yani dokuların oluşması için gerekli olan besinleri ve oksijeni özenle seçer ve bunları bebeğe taşırken, atık maddeleri ayırarak onlarıda annenin vücuduna gönderir. Rahim içi, cenini koruyan amniyon sıvısıile kaplıdır. Amniyon sıvısı olmadan bir bebeğin anne karnında gelişmesi kesinlikle  mümkün değildir. Bu sıvı sayesinde, hem anne ve çocuk birbirlerinden faydalanırlar hem de korunmuş olurlar. Gebelik 12 haftalık olduğunda ceninin kendi kan dolaşım sistemi gelişmiştir fakat  oksijen ve besinlerin alımı, karbondioksit ve atıkların gönderilmesi için halen annesine bağımlıdır. İki dolaşım sistemi arasındaki değiş tokuş kanlar karışmadan gerçekleşmelidir, yoksa sonuç  bebek için ölümcül olabilir.

 Plasentanın görevi nedir?

Plasentanın temel görevi gelişmekte olan fetun gereksinm duyduğu besin maddelerini anneden bebeğe aktarmak, fetusun metabolizma neticesi ürettiği atık ürünleri annenin dolaşımına aktarmak ve yine anne ile bebek arasında oksijen ve karbondioksit alışverişini sağlamaktır.Plasenta anne ve cenine ait iki kan dolaşım sistemini kusursuzca ayırır. Gazlar, besin maddeleri ve atıklar anne ve ceninin kanları arasında değiş tokuş edilir. Fakat amniyon sıvısı ve ayrı dolaşım sisteminden oluşan bu fiziksel bariyerler bebeğin hayatta kalması için yeterli değildir. Bunlar ancak kısmen başarılı olabilir. Plasentanın anatomik  yapısına daha yakından bakıldığında, bu duvarı oluşturan trofoblast hücrelerinin kan için özel olarak tasarlanmış bir bariyer oluşturdukları izlenir. Embriyo, annenin dokularıyla çok yakın bir bağlantı içindedir. Bir yandan anneden gelen kanın içindeki maddelerle beslenirken, bir yandan da annenin savunma hücrelerinin riskli tehtidi altındadır. Çünkü embriyo annenin vücudunda düşman kabul edilebilecek yabancı bir madde gibidir. Dolayısıyla besinlerle birlikte anne kanındaki savunma hücrelerinin embriyoya ulaşmaması son derece önemlidir. Ancak plasenta, annenin kanında bulunan savunma hücrelerinin embriyonun tarafına geçmesini engelleyen özel bir tasarıma sahiptir. Annenin kanından alınan oksijen, besin maddeleri ve mineraller buince aralıklardan geçerek embriyoya ulaşır. Fakat savunma hücreleri daha büyük oldukları için bu aralıklardan geçmeyi başaramazlar.

Plasenta anomalileri  nelerdir.

Küçük plasenta, gelimemiş plasenta nedir? Plasentanın erken yaşlanması olurmu?
Genelde normalden küçük plasenta bebeğe ait bazı anomalilerle birlikte görülür. Annenin hamilelik öncesi aşırı zayıf olması ya da gebelik süresince gerektiği kadar  kilo almaması durumunda plasenta küçük olabilir. Annenin kan hacmi yeteri kadar artmadığında rahimden plasentaya giden kan akımı da yetersiz olacağından plasenta yeteri kadar büyüyemez ve gelişemez. Öte yandan plasentanın küçük olması doğal olarak fonkisyonlarını erken yitirmesi ,erken yaşlanması  sonucunu getirir. Plasentanın erken yaşlanması gebeliğe bağlı yüksek tansiyon  (gebelik zehirlenmesi preeklempsi) varlığında sıkça karşılaşılan bir durumdur. Bununla beraber bazı genetik bozukluklarda da plasenta normalden küçük kalabilir  ve küçük plasenta varlığında detaylı ultrasonografi inc lemesi yapılmalıdır.

Büyük plasenta nedir?
Büyük plasenta olmasının  en önemli nedenleri, plasentada ödem, annede diabet- şeker hastalığı  annede ciddi anemi kansızlık , bebekte anemi, doğumsal frengi ve plasenta arkasına kanamadır. Nadiren intrauterin  toksoplazma enfeksiyonu, doğumsal fetal nefroz gibi durumlar da bu tabloya neden olabilir. Plasental ödem şidetli  ve yaygın olduğunda bebeğe giden kan ve oksijen miktarı azalacağından düşük apgar'lı bebeklere daha sık rastlanır. Ve yenidoğan  ölümleri daha sık görülebilir.

İnce plasenta, kalın plasenta  nedir?
İnce plasenta bazen erken doğumlarda ve bazı fetal anomalilerle birlikte olabilir. Plasentanın normalden çok daha ince olması fetal gelişim geriliği ve yenidoğan ölüm riskini arttırdığı bilinmektedir. Kalın plasenta ise  hastalıktan ziyade sağlık belirtisidir

Plasentada  kalsifikasyon, plasentada kireçlenme, plasentada  yaşlanma ne gibi sorunlara yol açar?
Ultrason incelemesi sonrasında bebeğinizin plasentasında kalsifikasyonlar   görülebilir ve fazla aşırı miktarda olmadığı süreceson 3 ayda normal kabul edilir. Öte yandan kalsifikasyon plasnetanın erken yaşlanma belirtilerinden biri olabilir. Kalsifikasyon ne kadar çoksa işlev  görebilen normal alan o kadar azalmış demektir. Bu durumda bebeğe giden kan ve oksijen miktarı azalmaktadır. Fakat endişe edilmemesi gerekir çünkü  plasentanın rezervi yüksektir. Bebeğin tehlikeye girmesi için plasentanın büyük kısmının kalsifiye olması gerekir. Fakat aşırı derece plasentada kireçlenme, plasentada erken yaşlanma durumunda gebe düzenli NST ile takip edilmelidir

                                           Geri

Sezaryen nedenleri
Kadın Doğum Kliniği İstanbul Türkiye