Düşük (Abortus)
Gebeliğin
20’inci haftasından önce ve 500 gram ağırlığına ulaşmadan önce sonlanması
düşük olarak adlandırılır. Bu yazımızda gebelikte düşük nedenleri
nelerdir, düşük tehlikesi nedir, düşük sebepleri nelerdir, düşük hapı ve
düşük tedavisi, gebelik kayıpları gibi konuları irdeleyeceğiz
Düşük, Abortus ile ilgili
Tanımlar;
-
Erken düşük;
Gebeliğin ilk 12 haftasında olan düşüklerdir.
-
Geç düşük ;
12- 20
haftalık arasında oluşan düşüklerdir.
-
Spontan (kendiliğinden) düşük;
Herhangi bir
müdahale olmaksızın gebeliğin kendinden düşmesidir.
-
Düşük tehdidi (abortus
imminens);
Gebeliğin ilk yarısında görülen kahverengi akıntıdan parlak kırmızı taze
kana kadar değişik şekilde meydana gelen kanamalardır.Beraberinde kramp
tarzı ağrılar olabilir.
-
Önlenemeyen düşük (abortus
incipiens ); Rahim
ağzında açılma meydana gelmiştir.Düşük engellenemez.Kürtaj ile kontrollü
bir şekilde gebelik sonlandırılmalıdır.
-
Tam olmayan düşük (inkomplet
abort) ;
Düşüğün tam olarak gerçekleşmemesidir. Gebelik ile ilgili dokuların önemli
kısmı rahim içindedir. ‘Parça kalmış’ şeklinde ifade edilir.Kürtaj ile
rahim içi temizlenmelidir.
-
Tam düşük (komplet abort);
Kendiliğinden düşüğün
bir türüdür.Gebeliğe ait dokuların tamamen atılması ile olur ve kürtaja
gerek yoktur. Daha çok küçük gebeliklerde (6 haftalıktan küçük) olur.
-
Boş gebelik (anembriyonik
gebelik);
Gebelik kesesinde bebek bulunmamaktadır.Halk arasında ‘su gebeliği’ olarak
bilinir.Kürtaj ile gebelik sonlandırılır.
-
Bozulmuş gebelik (missed abortus);
Embriyonun canlı
olmamasına rağmen kanama ve düşükle sonlanmaması halidir.Rahim içinde fazla
kalırsa annenin pıhtılaşma sistemini olumsuz etkileyeceği için beklenmeden
kürtaj yapılması gerekmektedir.
-
Septik düşük;Düşüğe
enfeksiyon eklenmesidir.Uygunsuz koşullarda yapılan düşük işlemleri sonucu
olur. Tehlikelidir.
-
İsteğe bağlı
sonlandırma;
Ülkemizde 18 yaşının üstündeki kadınlarda 10’uncu gebelik haftasına kadar isteğe bağlı kürtaj herhangi bir
tıbbi sebep olmaksızın yapılabilmektedir.
-
Kimyasal gebelik (şimik
gebelik);
Tüplerde döllenen yumurta embriyo halinde rahim içine yuvalanmayı beceremez
ve canlılığını yitirir.Gebelik testi (+) iken normale döner veya B-hCG
seviyesi hızla düşer.Kadınların büyük bir kısmı bu gebeliği fark dahi
etmeyebilir. Normalinden gecikmiş bir adet zannederler. Kürtaj veya
müdahale gerektirmez. B-hCG’nin düştüğünü ve normale döndüğünü takip etmek yeterli olmaktadır.
Düşük lerin sıklığı nedir?
ü
Klinik
olarak saptanan gebeliklerin %15-25‘i düşük olarak sonuçlanır.Kimyasal
gebelikler de eklenirse bu oran %40’ları geçer.
ü
Düşüklerin %80’inden fazlası ilk 12 haftada oluşur.
ü
Düşük
riski ilk 8 haftada en yüksektir.
ü
Yaş
arttıkça düşük ihtimali de artar. 20 yaşından küçük gebelerde bu risk %12
iken, 40 yaşından büyük gebelerde bu risk %25’i bulmaktadır.
Düşükler tekrarlar mı? Tekrarlayan düşük ( rekürren abortus ) nedir?Bir kez gebelik
kaybı olan kadınlarda düşüğün tekrarlama olasılığı yüksek değildir. Spontan
düşük geçiren kadınların %85’i sonraki gebeliklerinde çocuk sahibi
olmaktadır.
Tekrarlayan
gebelik kayıpları tüm gebe kadınların %1’ini etkilemektedir ve bu kadınların
yarısında tekrarlayan düşüklere sebep olacak herhangi bir etken
bulunamamaktadır.
Düşüklerin bulguları nedir? Düşük belirtileri nasıl anlaşılır?
ü
Kanama en
önemli belirtidir. Sadece bozulmuş gebelikte,boş gebelikte kanama olmayabilir ve teşhis ultrasonografi ile konur.
ü
Ağrı olabilir.Tipik olarak şiddeti giderek artan şekilde görülür.
ü
Vaginadan
doku-parça düşmesi görülebilir.
Düşük
durumunda doktor ne yapacaktır? Düşük tehlikesi nasıl ayırt edilir?
Vajinal kanama ile
başvuran gebelerde son adet tarihi ve ultrasonografi ile gebelik yaşı tespit
edilir. Gebelik kesesinin normal olup olmadığını,embriyonun varlığı ve kalp
atımı ultrason ile değerlendirilir. Ağrı ve parça düşürme öyküsü sorgulanır.
Annenin genel durumu kontrol edildikten sonra muayene ile kanama miktarı,
rahim ağzında açıklık olup olmadığı ve vagina içinde gebeliğe ait parça olup
olmadığı kontrol edilir.Gerekirse kürtaj veya takip kararı verilir.
Gebelikte
düşük nedenleri nelerdir? Neden
düşük olur? Düşük sebepleri nelerdir?
ü
Embriyoya ait kromozomal anomaliler erken dönem düşüklerinin
%80-90’ını oluşturur.Kötü şans yada şansızlık sonucu anne ve babadan gelen
kromozomların birleşmesi hatalı olabilir, kromozomların taşıdığı bilgilerden
bazıları kaybolur yada olması gerektiğinden fazla tekrarlar. Bazen de yumurta
yada sperm hücresi rastlantısal bir hata sonucu fazla veya eksik bilgi
içerebilir, bu durumda döllenme sonucu oluşan embriyoda kromozom anomalisi
görülecektir.
Düşüklerin en
önemli nedeni olan kromozom anomalileri ailevi geçiş göstermez, tamamen
şans eseri ve tesadüfi olarak meydana gelir.
Kromozom anomalisine
bağlı düşüklerde doğanın sağlıklı insan neslini koruma dürtüsü rol
almaktadır.Yaşama potansiyeli düşük, sağlıklı olmayan embriyonun düşükle
sonlanması bu açıdan bakıldığında sağlıklı ve sorunsuz neslin devamını
sağlamaktadır.
ü
Çevresel
faktörler, radyasyon,ilaç kullanımı
ü
Genetik
nedenler (anne yada babaya ait)
ü
Rahim
şekil bozuklukları (septum,çift rahim gibi)
ü
Myomlar
ü
Rahim
ağzı yetersizliği
ü
Çoğul
gebelikler
ü Annede
yüksek ateş ,akut enfeksiyon ( toksoplazma, rubella, sitomegalovirus)
ü
Asherman
sendromu
ü
Annede
kronik hastalık varlığı(böbrek hastalığı,diyabet,lupus, polikistik over gibi)
ü
Sigara
,alkol,fazla miktarda kahve gibi alışkanlıklar
Düşükle birlikte olabilecek komplikasyonlar nedir?
ü
Kanama en
önemli komplikasyondur.Kanama çok hızlı ve fazla miktarda olabilir.Gebelik
yaşı ilerledikçe kanama miktarı artar.Tam olmayan düşüklerde de içeride
kalan parçalar nedeniyle kanama fazladır.Kanamanın aşırı olması ve
müdahalenin gecikmesi durumunda ciddi sorunlar oluşabilir.Hastaneye
yatırılmalıdır.
ü
Enfeksiyon düşüğün diğer önemli komplikasyonudur.Düşük sonrası içerde parça
kalması durumunda enfeksiyon riski oluşur.Özellikle düşük yapmak için vajina
içine yabancı cisim sokan kadınlarda oluşan sepsis en önemli anne ölüm
sebebidir.
ü
Düşük
nedeniyle yapılan yapılan kürtajlara ait komplikasyon riskleri görülebilir.
Düşük
sonrası ne yapılır , neler olur?
ü
Çoğu
zaman düşük sonrası küretaj yapılarak içeride parça kalıp kalınmadığından
emin olmak gerekir ve içerideki parçalar temizlenir.Nadiren 6’ıncı gebelik
haftasından küçük gebelikler tam düşük yapılmışsa, kanama durmuş ise ve
ultrasonografide içeride parça olmadığına dair bulgular var ise kürtaj
yapılmadan takibe alınır.
ü
Düşük
sonrası kanama azalarak 7-10 gün sürebilir.Kürtaj yapılmışsa genelde 3-4 gün
sürer,bu süre 10 güne dek uzayabilir, normal adet kanamasından az
olabilir.Bazı durumlarda , kürtaj sonrası kanama hiç olmaz , fakat genelde
kürtajdan sonraki 3-4 ‘üncü günde az az başlayabilir ve yaklaşık bir haftada
biter.
ü
Dikkat!!
Ø
Düşük
sonrası 2-3 hafta cinsel ilişki önerilmez.
Ø
Düşük –
kürtaj sonrası 4-6 hafta içinde adet kanaması görülür.
Ø
Düşük
sonrası kan uyuşmazlığı olan çiftlerde ilk 72 saat içinde bebeğin kan
gurubu bilinemeyeceği için koruyucu Rheogam(Anti–D) yapılması
unutulmamalıdır. Gebelik haftası 6’ıncı haftadan küçükse Rheogam yapılması
önerilmez.
Ø
Düşük
sonrası ruhsal ve fiziksel olarak kadının toparlanması ve yeni bir gebeliğe
hazırlanması için en az 3 ay gebelikten korunma önerilmektedir.İki gebelik arası en
az bir adet kanaması geçmeyen durumlarda takip eden gebelikte düşük riski
artmaktadır.
Düşük sonrası
patolojik inceleme ne ifade eder? Gebelik kayıpları sonrası tetkik gerekir
mi?
ü
Düşük
sonrası düşen parçalar yada kürtaj ile elde edilen dokuların patolojik
incelemeye gönderilmesi düşük sebebini göstermemektedir.Sadece mol
gebeliği,dış gebelik şüphesinde patoloji sonucunun anlamı vardır.
ü
Patoloji
raporunun düşük nedenini açıklaması beklenmemelidir.Erken gebelik
düşüklerinin en önemli nedeni kromozom anomalileri olduğundan düşük
materyalinin genetik incelenmesi sonuç verebilmekle beraber tek bir sefer
düşük yapan hastalarda yaklaşımı değiştirmeyeceği ve yaygın bir yöntem
olmadığı için rutin uygulanmamaktadır.
Düşük (
Abortus )İle İlgili
Kullanılan İfadeler,
Terimler
Faktör, Etken |
Düşük Tipleri |
Açıklama |
Oluş şekli |
Spontan
düşük |
Ailenin istemesine rağmen bir
gebeliğin kendiliğinden düşükle sonlanmasıdır. |
|
Terapötik
düşük |
Gebeliğin devamının anne
ve/veya embriyo/fetüsün ilerdeki sağlığına zarar vereceğine dair
bulgular varsa doktorların ortak kararıyla normal gebeliğin
sonlandırılmasıdır. |
|
Kriminal
düşük |
Annenin yasal olmayan
koşullarda kendi gebeliğini sonlandırmaya çalışmasıdır. |
|
İstemli
düşük |
Induced abortion ve tahliye
küretajı da denir. Ülkemizde ilk 10 haftada yani embriyonal
dönemde yasal formaliteler yerine getirilerek istenmeyen
gebelikler hekim tarafından sonlandırılabilir. |
Tam olup
olmaması |
Komplet
düşük |
Düşük ürünü tamamen
atılmıştır. Genellikle gebeliğin ilk 7 haftasında olasıdır.
Gebeliğin 15-20. haftalardaki sonlanmaları kısmen doğuma
benzediği için gebelik ürünü tamamen atılabilir. |
|
İnkomplet
düşük |
Düşük ürünü kısmen dışarı
atılmıştır. Gebeliğin 8-14. haftalarında sık görülür. |
Klinik
tablo |
Düşük
tehlikesi |
Abortus imminens ve threatened
abortion da denilir. Gebelikte vajinal kanama ve ağrı vardır.
Gebelik haftası arttıkça görülme oranı azalır. En sık
karşılaşılan düşük klinik tablosu budur. Çoğunlukla gebelik
devam eder. |
|
Kaçınılmaz
düşük |
Abortus insipiens veya
inevitable abortion da denilir. Düşüğe yardımcı olmak ve
hızlandırmak dolayısı ile vajinal kanamayı azaltmak dışında
yapılacak bir şey kalmamıştır. |
|
Komplet
düşük |
Üstte verilmiştir. |
|
İnkomplet
düşük |
Üstte verilmiştir. |
|
Tekrarlayan
düşük |
Habitual abortion ve recurrent
pregnancy loss deyimleri de kullanılmaktadır. Genellikle üç
bazen iki peş peşe yapılan düşüğü olan kadınlarda kullanılan bir
tanıdır. Son düşükten başlayarak yeni bir gebelikten önce aile
incelenir. |
|
Gecikmiş
düşük |
Missed abortion denilir.
Gebelikler embriyo/fetüs canlılığını yitirdikten sonra gebelik
hormonal desteğini yitirerek sonlanmaktadır. Spontan düşüklerde
genel olarak önce embriyo/fetüsün öldüğü daha sonra düşüğün
başladığı kabul edilir. Missed abortion dönemini gebeler
çoğunlukla evinde geçirmektedir. Gebeleri ne kadar sık kontrol
edersek missed abortion tanısı oranımız o kadar çok artar. Bu
olgularda erken gebelikte koryonik kavite içindeki embriyo ve
yolk kesesi gibi yapıların resorpsiyonu ile gebelik kesesinin
içi ultrasonografide boş görünebilir. Buna anembriyonik gebelik
veya blighted ovum denilmektedir. Gecikmiş düşüğün klinik
varyasyonlarıdır. |
Enfeksiyon
varlığı |
Septik
düşük |
Tüm düşük olgularında üst
genital sistem enfeksiyonu gelişmesi mümkündür. Özellikle düşük
sürecinin uzun olduğu olgularda görülür. Kriminal düşüklerde
mutlaka enfeksiyon beklenmelidir. |
Geri
Kürtaj
Nasıl Ve Tekniği
Düşük
Tehdidi Ve Düşük Tehlikesi
Bozulmuş
Gebelik Nedir Ve Tanısı
Kimyasal
Gebelik, Ne Yapılmalı?
Endometriyozis
Ve Düşükler
Gebelikte
düşük nedenleri, Düşük Tehlikesi, Gebelik kayıpları Düşük
Sebeleri,Bozulmuş gebelik-hamilelik Düşük Hapı, Abortus
|