Spiral (RİA ) İle İlgili
Genel Bilgiler
Halk
arasında kullanılan adıyla Spiral veya Rahim içi araç (RİA) ülkemizde ve
dünyada en yaygın kullanılan yöntemdir.Asya ülkelerinde ve gelişmekte olan
ülkelerde ilk ve en çok tercih edilen yöntem olmasına karşı A.B.D ve bir çok
Avrupa ülkesinde doğum kontrol hapları ilk tercih edilen yöntemlerdir. Bu
kadar yaygın kullanılmasının en büyük nedeni hastaya getirdiği maliyetin
düşük olması ve kullanım kolaylığıdır.
Spiral (RİA) Nedir?, Nasıl bir araçtır ?
Yapısı genellikle T harfine benzeyen, geri dönebilir doğum kontrolü sağlayan
ve ana yapısı kıvrılabilir polietilen olan küçük bir araçtır. Gövde üzerinde
bakır tel sarılıdır. Bu bakır zaman içinde yavaş yavaş salınarak RİA' nın
etki mekanizmalarından birini oluşturur. Günümüzde kullanılan modern
spirallerin önerilen kullanım süreleri değişkendir. Üretici firmalar 3 yıl
ile 10 yıl arasında değişen kullanım süreleri belirtmektedirler. Ülkemizde
yaygın olarak takılan T spiralleri 10 yıl süreli koruma sağlamaktadır .
Büyük bir kısmı T şeklinde olmakla birlikte piyasada değişik marka ve
yapılarda pek çok RİA bulunmaktadır. Bunların etkinlik açısından birbirlerine
üstünlükleri yoktur. Sadece bir kısmının boyutu küçük olup uygun rahimlere
takılmada kolaylık sağlamaktadır.
Spiralin alt ucunda genellikle bir halkaya da topuz
bulunur. Bu bölüme ipi bağlıdır. Bu ip pamuk ya da bazı doğal materyalden
üretilmiş iplikler gibi sıvı çekerek şişmez. İpin görevi RİA çıkartılacağı
zaman kolaylık sağlamaktır. Bunun yanı sıra kontrollerde ipin uzunluk ve
durumu RİA'nın yerinden kayıp kaymadığının anlaşılmasında yardımcı
olmaktadır.
Kaç
çeşit spiral vardır?
Piyasada değişik yapı ve boyutta spiraller vardır. Markası ne olursa olsun
hepsinin koruma mekanizması ve etkiliği aynıdır. Üzerindeki bakır miktarına
göre maksimum kullanma yılları belirlenmiştir. Ülkemizde en çok T şeklinde
olan bakırlı spiral kullanılmaktadır. Spiralleri içerdikleri maddeye göre
sınıflandırmak gerekirse
ü
Bakırlı
spiraller :
Ülkemizde de en çok tercih edilen bu spirallerin Copper T, Nova-T ve
Multiload isminde çeşitleri vardır. Doktorun tercihine göre kullanım için
seçilirler. Multiload ‘ un küçük boy spirali mevcuttur ve rahmi küçük olan
kadınlarda tercih edilmektedir.
ü
Hormonlu
spiraller:
Bulundurdukları haznede progesteron hormonu içerirler ve bu hormonu yavaş bir
şekilde salgılayarak gebeliğe engel olurlar. Ülkemizde Mirena ismiyle
satılmaktadır.
ü
Herhangi
bir madde içermeyen spiraller:Bundan
10-15 yıl öncesi ülkemizde yaygın olarak kullanılmışlardır. ‘S’ şeklinde veya
halka şeklinde olup üzerinde herhangi bir madde (bakır, hormon ) içermezler.
Şu anda temin etmek mümkün değildir, satılmamaktadır.
Spiral (RİA) gebeliği nasıl
engeller?.
Spiralin gebeliği engellemede ilk etkisi rahim içinden geçen sperm
hareketlerini bakır aracılığı ile bozmasıdır. Ayrıca RİA üzerinde bulunan
bakır yavaş yavaş salgılanarak rahmin içini döşeyen endometrium tabakasında
inflamasyon adı verilen bir reaksiyona neden olur ve bu dokudan olan enzim
üretimini değiştirir. Bu etki sonucu yumurta döllenmiş olsa bile rahim içinde
tutunamaz. Öte yandan bakır prostoglandin adı verilen maddelerin üretimini
etkileyerek gebeliği destekleyen hormonların üretimini bozar. Yani spiral hem
döllenmeyi engeller hem de döllenme olsa bile bu embriyonun rahim içinde
tutunma ve canlılığını devam ettirme şansını azaltır.
Spiralin güvenirliliği ne kadardır?
Spiral güvenirliliği en yüksek olan korunma yöntemlerinden biridir.
Başarısızlık oranı yaklaşık %2’dir.
Koruyuculuk spiral takıldığı andan itibaren başlar. Spiralin koruyuculuğu
çıkarıldığı anda biter ve yumurtlama üzerine etkisi olmadığı için kadın
tekrar gebe kalma yeteneğine kavuşur.RİA'nın cinsel yolla bulaşan
hastalıklara karşı hiçbir koruyuculuğu yoktur. Bu nedenle bu hastalıklar
açısından yüksek risk grubunda olan kadınlar pelvik enfeksiyon kolaylıkla
gelişebileceği için mutlaka prezervatif kullanmalıdırlar.
Spiral kimler için uygun bir yöntemdir?
ü
35 yaş üstü
ailesini tamamlamış ve hormonal yöntem istemeyen kadınlar.
ü
Yüksek
etkili, uzun süreli ve geri dönebilen bir yöntem arayanlar.
ü
Cinsel yolla
bulaşan hastalıklar için yüksek risk grubunda olmayan kadınlar.
ü
Emziren
anneler .
ü
Sigara
kullanımı ya da başka nedenler ile doğum kontrol hapı veya diğer hormonal
yöntemleri kullanamayanlar.
ü
Her gün ilaç
kullanmak istemeyen ,unutkan kadınlar.
Spiral takılması kimler için uygun bir
yöntem değildir?
ü
Bilinen ya
da şüphe edilen bir gebelik varlığı
ü
Cinsel yolla
bulaşan bir hastalık varlığı
ü
Son 3 ay
içinde endometrium enfeksiyonu geçirmiş olmak
ü
Son 3 ay
içinde enfekte bir düşük olayı yaşamış olmak
ü
Kontrol
altında genital enfeksiyon olması
ü
Sebebi
bilinmeyen anormal vaginal kanama varlığı
ü
Bilinen
yada şüphe edilen serviks veya endometrium kanseri olması
ü
Rahim ağzı
ve/veya rahimde RİA'nın takılmasını olanaksız ya da tehlikeli hale getiren
anatomik bozuklukların olması
ü
Büyük
myomların mevcudiyeti
ü
PAP smear
sonucunun normal olmaması
ü
RİA'dan daha
küçük ve kısa bir rahim olması
ü
Bakıra
alerjik olduğu bilinen kadınlar
ü
Vücutta
tehlikeli miktarlarda bakır birikimi ile karakterize, nadir görülen genetik
geçişli bir hastalık olan Wilson Sendromu varlığı
ü
Kronik
bağışıklık yetersizliği varlığı.
Geri
40
yaş üstü kadınlarda korunma
Lohusalıkta
korunma
|